Ungt fólk drekkur Þórberg í sig

Í ritinu Að finna undraljós má finna safn greina um Þórberg Þórðarson. Bergljót Kristjánsdóttir, annar ritstjóra verksins, segir að enn sé stöðugt verið að gera nýjar uppgötvanir á höfundarverki Þórbergs.

Greinasafnið Að skilja undraljós kom út í fyrra en fór ekki í dreifingu fyrr en nú. Það inniheldur sextán greinar um Þórberg Þórðarson, verk hans og hugðarefni. Flestar eiga þær rætur í fyrirlestrum frá 2008 þegar þess var minnst í Háskóla Íslands og á Þórbergssetri í Suðursveit, að 120 ár voru liðin frá fæðingu þessa sérstæða höfundar.

Hjalti Snær Ægisson og Bergljót Soffía Kristjánsdóttir ritstýrðu safninu, sem Bergljót segir að sé um margt í anda Þórbergs.

„Að því leyti að það er horft á hann frá ýmsum sjónarhornum, ekki bara þröngt svið akademíunnar,“ segir hún.

Höfundarverk Þórbergs gekk í endurnýjun lífdaga á áratugnum sem leið og má það eflaust ekki síst þakka bókum Péturs Gunnarssonar um skáldið, sem og þeim aukna krafti sem hljóp í rannsóknir til dæmis í sambandi við 120 ára afmæli þess. Bergljót segir að upp úr dúrnum hafi komið að Þórbergur eigi sérstaklega upp á pallborðið hjá ungu fólki í dag.

„Ungt fólk drekkur hann í sig. Ég held að það sé rétt sem Pétur Gunnarsson segir að þegar Þórbergur skrifaði Suðursveitarbækurnar, var hann að fjalla um samfélag sem samtíðarmenn hans þekktu og þótti því ekkert merkilegt að fá lýsingu á. Hins vegar stendur ungt fólk nú til dags uppi með lýsingar af samfélagi sem það ætti ekki ef Þórbergs nyti ekki við.“

Bergljót segir yngra fólk einnig lesa í verk Þórbergs með öðrum hætti en þeir eldri.

„Það má til dæmis lesa í greinum Atla Antonssonar og Sigrúnar Margrétar Guðmundsdóttur, sem bæði lesa hann í ljósi erlendra áhrifa en eru ekki föst í gömlu klisjunum um að Þórbergur hafi verið þessi þjóðlegi og allt að því sjálfskapaði snillingur.“

Benedikt Hjartarson setur Þórberg einnig í erlent samhengi og sýnir hvernig jaðarþjóðir í Evrópu komust í tengsl við framúrstefnuhreyfingar í gegnum eseperanto.

„Það er leið sem engum hafði dottið í hug.“

Kristján Eiríksson ritar grein um Þórberg og esperanto en hann hefur þýtt efni sem Þórbergur skrifaði á því máli.

„Og þess er beðið með mikilli eftirvæntingu,“ segir Bergljót, „því í ljós kemur að á fjórtán ára tímabili, sem gjarnan hefur verið álitið eyða í hans höfundarferli, var Þórbergur sískrifandi á esperanto.“

Rannsóknum og nýjum uppgötvunum er því síst lokið að sögn Bergljótar.

„Til dæmis er Soffía Auður Birgisdóttir með stóra bók í smíðum um Þórberg, sem ég vona að komi út á þessu ári.”

[email protected]